ถึงแม้ว่าเราไม่อาจบอกหน้าตาความฉลาดได้ แต่เราสามารถศึกษาอาการที่แสดงออก จากคนฉลาดได้ แต่ก่อนที่จะพูดถึงลักษณะคนฉลาด ขออย่าให้เราเข้าใจผิดว่าคนจำเก่งคือคน ฉลาด หรืออย่าสรุปว่าคนร่ำรวย คนเรียนเก่ง คนมีความจำดีทุกคนจะเป็นคนฉลาด มันไม่จริง เสมอไป คนฉลาดที่แท้จริงเกี่ยวข้องกับวิธีคิด เกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตประจำวัน เราคงได้ยิน คำพังเพยที่ว่า "มีความรู้ท่วมหัวแต่เอาตัวไม่รอด… รู้อะไรก็ไม่สู้รู้วิชา รู้รักษาตัวรอดเป็นยอดดี" คนฉลาดเป็นบุคคลที่รู้จักเอาตัวรอดจากปัญหาต่างๆ รู้จักใช้วิชาความรู้ในเวลาและสถานการณ์ ที่เหมาะสม เขารู้จักจังหวะชีวิต ช่วงไหนควรจะเร็ว ช่วงไหนควรจะชะลอ ช่วงไหนควรพูดและ ช่วงไหนควรเงียบ ช่วงไหนคงแสดงความกล้า ช่วงไหนควรจะวางเฉย

   คนฉลาดเป็นบุคคลที่คิดก่อนพูด วางแผนก่อนลงมือทำ ศึกษาทางก่อนเริ่มต้นเดินทาง คนฉลาดเห็นคุณค่าชีวิตเหนืออาหารการกิน ร่างกายสำคัญกว่าเครื่องนุ่งห่ม เรื่องจิตวิญญาณ สำคัญกว่าเรื่องวัตถุ เรื่องชีวิตหลังความตายสำคัญกว่าชีวิตในสังขารปัจจุบัน คนฉลาดรู้จัก สะสมและอดออม คนฉลาดอดเปรี้ยวไว้กินหวาน คนฉลาดใช้เวลาให้เกิดประโยชน์สูงสุด ในทุกโอกาส คนฉลาดรักคำเตือนสติ หลีกหนีจากสิ่งชั่วร้าย มุ่งมั่นในคุณงามความดี เหนือสิ่งใด แสวงหาปัญญาจากพระเจ้า คนฉลาดดังกล่าวจะเก็บเกี่ยวความเจริญรุ่งเรือง ไม่กังวลกับอนาคต เพราะผู้ที่ไว้วางใจในพระเจ้า เกรงกลัวพระเจ้า เขาจะมีสติปัญญาจากเบื้องบนช่วยให้เป็นคนฉลาด

คริสเตียนโปรดระลึกถึงความจริงที่ว่า ขอให้เป็นคนโง่ในเรื่องของการทำบาป แต่จงเป็นคนฉลาดในการทำคุณงามความดี แล้วพระเจ้าจะอวยพระพรทั้งชีวิตโลกนี้และโลกหน้า

"ถ้าผู้ใดในพวกท่านฉลาดและมีความเข้าใจ ก็ให้เขาแสดงออกมาโดยการดำเนินชีวิตที่ดี โดยการกระทำอันถ่อมสุภาพซึ่งมาจากสติปัญญา" ยากอบ 3:13